Różnica między klanem a społecznością sąsiedzką

Społeczność klanów i społeczność sąsiedzka to kolejne etapy rozwoju społeczeństwa. Społeczność klanów pojawiła się wcześniej, a następnie, w miarę rozwoju relacji społecznych, stopniowo przekształciła się w sąsiedztwo. Jaka jest różnica między społecznością klanów a sąsiadami i co mają ze sobą wspólnego? Spójrzmy na przykłady historyczne.

Treść artykułu

• Pojawienie się społeczności klanów
• Porównanie
• Tabela

Pojawienie się społeczności klanów

Nie ma dokładnej daty, kiedy społeczność klanu zastąpiła poprzednią formację społeczną - „ludzkie stado”. Według najczęstszej hipotezy stało się to w przedziale od 50 do 100 tysięcy lat temu. Proces ten nie był szybki, a w różnych regionach planety był nierówny. Wiadomo, że wspólnoty klanowe istniały wśród kromaniołów (ludzi współczesnego typu) i wśród neandertalczyków, którzy później, nie mogąc wytrzymać konkurencji gatunkowej ze swoimi bardziej zorganizowanymi rywalami, wyginęli. Co zjednoczyło ludzi, jaka jest różnica między społecznością klanu a sąsiadami?

Eksperci wyróżniają trzy parametry charakteryzujące ten sposób organizacji społeczeństwa:

• związek krwi;
• praca zbiorowa;
• konsumpcja zbiorowa.

W warunkach, gdy wydajność pracy jest niska i do produkcji żywności potrzebne są skoordynowane działania dużej liczby osób, tylko duże kolektywy mogą przetrwać. Dość wcześnie stało się jasne, że małżeństwa w społeczności negatywnie wpływają na zdrowie potomków, dlatego powstał zakaz małżeństw z ich bliskimi krewnymi i zaczęli brać żony z innych narodzin. Były to warunki wstępne dla bardziej złożonej organizacji społeczeństwa. Następujący fakt mówi o spójności działań bliskich narodzin: w 8 tysiącleciu pne (to jest górny paleolit) ludzie tworzą raczej złożone struktury, takie jak mur (przypuszczalnie do ochrony przeciwpowodziowej) i wieża o wysokości ośmiu metrów - jego pozostałości znajdują się w mieście Jerycho (Izrael).

Porównanie

Sąsiednia społeczność jest bardziej złożoną formą organizacji. Powstaje, gdy wydajność pracy gwałtownie wzrasta, a przy wytwarzaniu produktów niezbędnych do przeżycia wystarczy praca jednej rodziny. Wynika to z poprawy narzędzi i technologii uprawy roli. Nie dochodzi jednak do całkowitego oddzielenia rodziny od społeczności, ponieważ wiele zadań (przede wszystkim odpychanie ataku z zewnątrz i niektóre szczególnie pracochłonne prace) można wykonać tylko razem.

Członkowie sąsiedniej wspólnoty nie są krewnymi i każda rodzina ma prawo do udziału we wspólnocie. Każda rodzina samodzielnie przetwarza swoją część gruntów ornych, łącząc się z sąsiadami tylko wtedy, gdy konieczne jest na przykład oczyszczenie działki leśnej, położenie drogi lub przeprawa przez rzekę. Sąsiednia społeczność powstała już w czasach historycznych, ale oczywiście rozproszenie tutaj jest dość duże. Wśród wschodnich Słowian przejście ze społeczności klanów do sąsiedniej zakończyło się dopiero w VII wieku ne. I na przykład miasto Rzym liczyło już około półtora tysiąca lat historii, a najstarsza z egipskich piramid - ponad trzy tysiące lat.

Likwidacja sąsiedniej społeczności w naszym kraju miała miejsce zaledwie około sto lat temu. Podstawę położyła słynna reforma rolnicza Stolypina, o której jej inicjator tak otwarcie powiedział, że jednym z jej głównych zadań jest „zniszczenie wspólnoty”. W zmieniających się warunkach historycznych społeczność stała się hamulcem rozwoju rolnictwa, więc jej dni były policzone. Niektórzy uważają, że kołchozy, które powstały pod rządami sowieckimi, służyły logicznemu rozwojowi tradycyjnej rosyjskiej społeczności, ale zasady organizowania tam pracy były zupełnie inne. Zbiorowe gospodarstwa rolne były raczej państwowymi przedsiębiorstwami rolnymi, które realizowały zamówienia państwowe.

Po zorientowaniu się, jaka jest różnica między klanem a sąsiednią społecznością, pozostaje dodać, że obaj nie umarli całkowicie. Pojawiwszy się jako sposób organizowania społeczeństwa w pewnych warunkach historycznych, pozostają tam, gdzie warunki te nie zmieniły się przez tysiące lat. Są to niektóre części Afryki, Ameryki Południowej i Australii, których tubylcy nie chcą rezygnować ze zwykłego stylu życia. I przy zachowaniu status quo taka sytuacja będzie trwać w nieskończoność.

Tabela