Różnica między Tatarami Krymskimi i Kazańskimi

Etnonim „Tatarzy” jest znany od czasów starożytnych; najbardziej prawdopodobna etymologia pochodzi od chińskiej nazwy jednego z plemion Hunnu (koczowników na północ od Chin) - dada (lub dadan). Później, kiedy Turcy najechali Europę, to słowo było skorelowane z grecką nazwą podziemia - „kamień nazębny”. Oznacza to, że wschodni koczownicy niosący śmierć i zniszczenie w umysłach Europejczyków byli związani z przybyszami z piekła rodem. Pod koniec średniowiecza etnonim „Tatarzy” zakorzenił się w dużej liczbie ludów tureckich, które później miały różne historie polityczne i etniczne..

Treść artykułu

• Etnogeneza
• Funkcje językowe
• Tabela porównawcza

Etnogeneza

Złota Horda na maksymalnych granicach obejmowała, oprócz regionu Wołgi, południową Ukrainę, Krym, północny Kazachstan, a nawet część zachodniej Syberii. Oprócz Tatarów na tym terytorium mieszkała duża liczba różnych ludzi, którzy uczestniczyli w ich etnogenezie i naturalnie wpłynęli na kształtowanie się narodowego stereotypu zachowania. W pierwszej połowie XV wieku Złota Horda rozpadła się na kilka stanów, w tym na Kazań i Chanaty Krymskie. W połowie XVI wieku chanat kazański został podbity przez Iwana Groźnego, a Tatarzy Wołgi znaleźli się na orbicie polityki państwa rosyjskiego. A Tatarzy Krymscy, stając się wasalami zależnymi od swoich współwyznawców, Turcy, pozostawali stosunkowo niezależni aż do lat 80. XVIII wieku.

Różnica między Tatarami Krymskimi a Tatarami Kazańskimi polega na tym, że różne grupy etniczne uczestniczyły w etnogenezie tych ludów. Współcześni Tatarzy z Wołgi (Kazania) przyjęli etnonim od przybyszów ze wschodu, a pula genów w przeważającej części z Wołgi Bulgars (starożytni Turcy, którzy stworzyli swój stan jeszcze w IX wieku naszej ery lub nawet nieco wcześniej - nie ma dokładnych danych), a także od fińskich Ludy urgijskie regionu Wołgi (przodkowie obecnych Mari, Udmurtów i Mordowian) i Słowian. Z powodu tego narodowego „koktajlu” antropologiczny typ Tatarów kazańskich jest słusznie sklasyfikowany jako kaukaski z niewielką liczbą cech mongoloidalnych. Wystarczy przypomnieć pojawienie się słynnego aktora Wołgi Tatar Marat Basharov. W ogóle nie wygląda jak stereotypowy potomek wojowników: jasnobrązowe włosy, niebieskie oczy. Kogo po prostu nie grał w filmie! Nawet Aleksander Kiereński. Ale przedstawicieli ludów wschodnich - nikogo, ponieważ ma on absolutnie rosyjski charakter.

Krymscy Tatarzy należą również głównie do rasy kaukaskiej, ale inne ludy uczestniczyły w ich etnogenezie. Przez wiele tysięcy lat Krym był „przejściem” w Europie Wschodniej i był konsekwentnie zasiedlany i kolonizowany przez Cymeryjczyków, Scytów, Hellenów, Sarmatów, Rzymian, Hunów, Alanów, Chazarów, Gotów, Słowian, Peczenegów, Włochów. Potomkowie tych ludów, nawet po powstaniu grup etnicznych, opuścili arenę historyczną, pozostali, aby zamieszkać na Krymie, tworząc krymski typ antropologiczny. W czasie podboju Krymu Batu żyli potomkowie Alanów i Gotów, którzy jeszcze nie całkowicie utracili tożsamość narodową, a także kolonie bizantyjskich Greków i włoskich miast, głównie Genui. Później cała ta populacja, zmieszana z Tatarami, została przez nich zasymilowana i przyczyniła się do powstania antropologicznego typu tatarskiego krymskiego.

Funkcje językowe

Plemiona koczowników, członkowie Złotej Hordy, mówili różnymi językami, chociaż są gałęziami wspólnego tureckiego drzewa językowego. Później, gdy chanaty krymskie i kazańskie zostały odizolowane, a zwłaszcza po podbojach Iwana Groźnego, połączenie między tymi fragmentami Złotej Hordy stało się niezwykle trudne, dlatego różnice zaczęły się nasilać. Brak mniej lub bardziej znaczącej komunikacji rodzimych użytkowników tych języków stopniowo pogłębiał tę lukę. Teraz język krymsko-tatarski i język tatarski (rozumiany jako język tatarskich Wołgi) stały się wystarczająco oddzielne, aby uznać je za nie dialekty, ale niezależne, choć ściśle powiązane systemy językowe.

Zarówno tatarski, jak i krymski tatarski mają kilka dialektów. W języku tatarskim jest to:

• Zachodni (Mishar) - język tatarskiej grupy etnograficznej „Mishari”;
• Środkowy (Kazań), który stał się podstawą tatarskiego języka literackiego;
• wschodni (syberyjski-tatarski).

W tatarskim krymskim:

• południowe wybrzeże;
• północny (lub stepowy);
• średniozaawansowany, który stał się podstawą języka literackiego.

Jeśli wszystkie dialekty języka tatarskiego sięgają jednego przodka - języka Kipchak (lub Kumansky, który jest jednym i tym samym), to na Krymie nie wszystko jest tak oczywiste. Na przykład dialekt południowego wybrzeża wywodzi się, według większości lingwistów, z innej gałęzi języków tureckich - Oguz. Starożytne Oguzes błąkały się po regionie Morza Aralskiego, w przeciwieństwie do Kipczaków, znanych w rosyjskich kronikach jako Połowiec, a w bizantyjskich źródłach jako Kumanie. Ponadto silnie wpłynęła na to bliskość nadmorskich miast greckich i włoskich - ma wiele pożyczek z tych języków. Chociaż teraz różnice między dialektami wynikające z rozwoju języka literackiego są stopniowo wygładzane.

Jeśli chodzi o wzajemne zrozumienie Wołgi i Tatarów Krymskich, to ich wpływ miały stulecia separacji. Różnice między tymi językami są mniej więcej takie same jak między rosyjskim a ukraińskim, a może nieco więcej. Języki rosyjski i ukraiński mają ze sobą wiele wspólnego - w systemie gramatycznym iw dużej mierze - w słownictwie. Jeśli jednak Ukrainiec (zwłaszcza mieszkający na obszarach wiejskich) zacznie mówić szybko, rosyjski raczej go nie zrozumie: duża liczba czysto rosyjskich żetonów (choć pochodzących z tych samych korzeni co Rosjanie) i niezwykłe intonacje znacznie skomplikują postrzeganie mowy ustnej. W przybliżeniu taki sam stosunek występuje między językami tatarskim i krymskim.

Tabela porównawcza

Poniższa tabela podsumowuje informacje na temat różnicy między Tatarami Krymskimi a Tatarami Kazańskimi. Oczywiście można go uczynić znacznie obszerniejszym, ale różne niuanse językowe, religijne i historyczne zwykłego człowieka raczej nie będą interesujące, więc możesz ograniczyć się do ogólnych informacji.